جشنواره سینما حقیقت جشنواره ای است که در آن مستندهای تولید شده در حوزه های مختلف در یک سال اخیر در آن به نمایش گذاشته می شود.
روزنامه جوان درباره این جشنواره نوشت: به نظر میرسد مدیران دوازدهمین جشنواره سینما حقیقت آنطور که باید برای انتخاب مستندهای جشنواره، خود را به زحمت نینداختهاند؛ چرا که برخی فیلمهای روی پرده این جشنواره بدون کوچکترین ملاحظه اخلاقی در حال اکران برای عموم مخاطبان هستند.
استفاده از کلمات رکیک و موهن در برخی مستندها به طور کامل مشهود است و حتی از سوی جشنوارهای که مدعی بازبینی آثار است، صدای بوق هم روی آن قرار نگرفته است!
جشنوارهای که با سختگیریهای فراوان، بسیاری از آثار انقلابی را به دلیل حساسیت محتوایی در مواجهه با دولت کنار گذاشته است، چگونه میتواند فیلمی تکراری با مضامین غیر اخلاقی را به عنوان برترین آثار خود معرفی کند؟! آیا دبیر جشنواره سینما حقیقت با خانواده خود به تماشای برخی مستندهای این جشنواره مینشیند؟!
محمد صادق باطنی پژوهشگر و کارگردان سینما و تلویزیون، در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، در خصوص جشنواره سینما حقیقت امسال گفت: سینمای مستند هر سال در حال رشد است و اکنون دیگر راه خود را پیدا کرده است؛ اما درباره محتوای فیلمها باید بگویم سال گذشته اغلب مستندها به تاریخ معاصر کشورمان پرداخته بود، درحالی که امسال فیلمهای پرتره یا چهره نگار بیشتر بود.
وی افزود: البته فیلمهای دیگری نیز در جشنواره امسال حضور داشتند که برخی از آنها مثل «خاتمه» جنجال برانگیز شد. موضوع این مستند از جهتی قابل تامل بود و نشان میداد که ایران محل امنی برای زنان افغانستانی است؛ اما در این فیلم به موضوعات غیراخلاقی هم اشاره شده که همین آن را به حاشیه برد. سالهای گذشته هم فیلمهای غیراخلاقی در جشنواره حضور داشتند.
باطنی تصریح کرد: بنابراین اگر من تصمیم داشته باشم با شاگردانم به دیدن فیلمهای جشنواره بیایم، با وجود این فیلمها امکانش نیست. به نظرم بعضی از این فیلمها باید رده بندی سنی داشته باشند؛ زیرا برخی مسائل در آن بسیار عریان و بی پرده مطرح میشود. اگر کسی با خانواده بخواهد به دیدن آثار جشنواره سینما حقیقت بیاید، برایشان خجالت آور است.
وی افزود: به نظر میرسد در سینمای مستند محدودیت فضا شکسته شده و هرکسی هر چیزی را میتواند، بیان کند. این یک آسیب جدی برای این نوع ژانر سینمایی است. فیلمسازها به این موضوع توجه نمیکنند و جشنواره هم ممیزی فیلمها را جدی نمی گیرد. حداقل باید برای برخی آثار رده بندی سنی تعیین کنند که دانش آموزان یا نوجوانان به تماشای آنها ننشیند.
باطنی اظهار داشت: امسال فیلم دیگری به نام «روابط خانوادگی» هم در جشنواره حضور داشت که پیام بسیار بدی را به مخاطب القا میکرد؛ واضحتر بگویم علیه جایگاه و شأنیت «پدر» در خانواده بود و به لحاظ اخلاقی و مستندسازی دارای ضعف بود. در حالی که خط قرمز یک مستند لوکیشنهای ساختگی است؛ اما این موضوع در این مستند دیده میشد و به مقام پدر به عنوان والاترین شخص یک خانواده لطمه بدی خورده بود.
وی نقدی هم به جداسازی جایزه شهید آوینی از جوایز دیگر جشنواره حقیقت داشت و بیان کرد: در حالی که فیلمهای بسیار خوبی در بخش جایزه شهید آوینی اکران میشود، اما این جداسازی باعث شده نگاه درجه دومی به این فیلمها شود. حس میکنم به مستندهایی از جنس انقلاب اسلامی سطحی نگاه میشود و حتی سالنهای کوچکتر در اختیار آنها قرار گرفته و تعداد اکرانشان هم کم است. این مسئله با شعار جشنواره سینما حقیقت (حقیقت بهترین راهنماست) در تعارض است.
وی درباره نقاط قوت این جشنواره در این دوره هم اظهار کرد: قدری کلیشههای همیشگی در این دوره از بین رفته و مستندسازها با موضوعات و پرداختهای خوبی در آن حضور داشتند که نشان از پیشرفت کار مستندسازهای جوان دارد. ویژگی دیگر جشنواره امسال، حضور مستندهایی است که امید در آنها دیده میشد. برخلاف سال گذشته که اغلب فیلمها سیاه بود، این حس امیدآفرینی تا حدودی نقطه قوت جشنواره امسال است. فقط ای کاش پل ارتباطی بین مردم و سینمای مستند بهتر شکل میگرفت و مردم علاقه بیشتری به مستندهای ما نشان می دادند.
روزنامه اصولگرای کیهان نیز در این باره نوشت:
دوازدهمین جشنواره سینماحقیقت که آثار برخی از فیلمسازهای انقلابی و متعهد را کنار گذاشته بود، به خاطر نمایش فیلمهایی با مضامین غیراخلاقی و در جهت تطهیر پهلوی اول، حاشیهساز شده است.
خبرگزاری سینماپرس در این باره گزارش داد: «مستند ورسک محصول مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی نمودی بارز از نفوذ فرهنگی است. نفوذی که تا عمق جان مدیریت فرهنگی و سینمایی حال حاضر کشور رسوخ نموده و سبب شده تا در چهلسالگی انقلاب اسلامی تولیدات حمایتی مرکز گسترش سینمای مستند به این نحو به جعل تاریخ بپردازد و با نادیده انگاشتن خیانتهای فراوان و بیشمار پهلوی اول، اقدام به ترسیم و تصویرسازی قدیسگونه از این دیکتاتور نماید و این همه در لوای یک فیلم تاریخی با موضوع پایان گارانتی ۷۰ ساله «پل ورسک» پنهان گردد.
به راستی چگونه میشود که در چهلسالگی انقلاب اسلامی مدیریت سینمایی کشور این چنین همسو با بیگانگان درآمده و به صورتی این چنین شفاف شعار مضحک و مجعول شبکههای معاند سلطنتطلب در قالب «رضاشاه روحت شاد» را با بودجههای فرهنگی کشور تصویرسازی و به مخاطب مسلمان ایرانی حقنه مینماید!»
همچنین سایت هفت راه در گزارشی با عنوان «آیا دبیر جشنواره حقیقت حاضر است با خانواده خود به تماشای برخی مستندهای حاضر در جشنوارهاش بنشیند؟» گزارش داد: «این سؤال ساده شاید برای سیدمحمدمهدی طباطبایینژاد، مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی سختترین سؤالی باشد که این روزها با آن مواجه است. چرا که برخی فیلمهای مستند روی پرده این جشنواره بدون کوچکترین ملاحظه اخلاقی در حال اکران برای عموم هستند.
سؤال اینجاست که خط قرمز اخلاقی جشنوارهای که شعار آن الهام گرفته از سخنی از حضرت امیر(ع) است، چیست؟ آیا پخش توهینهای رکیک و خارج از عرف در حضور خانوادههایی که به جشنواره اعتماد کردهاند، قرابتی با این شعار دارد؟ دبیر جشنواره دقیقا چه نقشی را در این میان ایفا میکند؟ نکته عجیبتر اینکه این مستند مستهجن بر اساس شنیدهها در میان نامزدهای بخشهای مختلف حضور دارد و در صورت تایید چنین خبری باید دید هیئت داوران این جشنواره چه پاسخی به این بیاخلاقی خواهند داشت؟
جشنوارهای که با سختگیریهای فراوان، بسیاری از آثار انقلابی را به دلیل حساسیت محتوایی در مواجهه با دولت کنار گذاشته است، چگونه میتواند فیلمی تکراری با مضامین غیراخلاقی را به عنوان برترین آثار خود معرفی نماید؟ فیلمی که نه تنها هیچکدام از مولفههای معرفی شده جشنواره را ندارد بلکه مضامینی مغایر آن نیز در دل خود جا داده است.»