آوتاف
برترین‌ها: مناقشه قره‌باغ نه تنها در منطقه تنش شدیدی ایجاد کرده بلکه در داخل ایران هم اختلاف نظر‌های فراوانی درباره آن وجود دارد. در روزهای گذشته برخی نمایندگان مجلس و چهره‌های سیاسی از موضع وزارت‌خارجه و دولت در قبال درگیری میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان انتقاد کرده‌اند.
پس از گذشت چند روز از درگیری‌های در منطقه قره‌باغ میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان، تنش‌ها همچنان ادامه دارد. جامعه بین الملل خواستار پذیرش آتش بس از سوی دو کشور شده‌اند.
شورای امنیت سازمان ملل متحد روز سه شنبه با موافقت همه اعضاء خواستار «توقف فوری» درگیری‌ها در ناگورنو قره باغ شده بود. گزارش‌ها از این حکایت دارد که بیش از ۱۰۰ نفر در درگیری‌ها کشته شده‌اند. ارمنستان، ترکیه را متهم به اعزام نیرو و حمایت از آذربایجان می‌کند و البته ترکیه هم به طوررسمی گفته از جمهوری آذربایجان حمایت می‌کند. از طرف دیگر ارمنستان متحد استراتژیک روسیه به حساب می آید، با این حال روسیه خواستار اعلام آتش‌بس شده است.
رهبران جمهوری آذربایجان و ارمنستان با گذشت چهار روز از درگیری‌های سنگین در منطقه ناگورنو قره‌باغ ضمن رد مذاکرات صلح یکدیگر را به کارشکنی در مسیر انجام گفتگو‌ها متهم کردند.
موضع ایران چیست؟
در این وضعیت ایران به عنوان همسایه ارمنستان و آذربایجان و همچنین کشوری که با مناطق اشغال شده مرز دارد در موقعیت ویژه‌ای قرار گرفته است. حتی در روز اول خمپاره و راکتی هم به خاک ایران برخورد کرد البته تلفاتی در پی نداشت.
جمهوری اسلامی از همان ساعات اول آغاز درگیری‌ها تلاش کرد فضا را آرام کند. محمد جواد ظریف با وزاری خارجه دو کشور گفتگو کرد و پس از آن به طور رسمی اعلام کرد که موضوع باید از مسیر دیپلماتیک حل شود و حاضر به میانجیگری است.
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه در این باره گفت: “ما فکر می‌کنیم که باید یک آتش‌بس فوری و ترک مخاصمه در منطقه به وجود آید که در ادامه آن گفتگو‌هایی بین دو کشور صورت بگیرد. چرا که گفتگو‌های دو جانبه تنها راه حل، حل این مناقشات است. سیاست ایران در مورد این مناقشات تغییری نکرده و ما خواهان کمک برای تسهیل این گفتگو‌ها بوده و هستیم و معتقدیم که راه حل نظامی راه حل پایداری برای حل این مسائل نیست.”
همچنین علی ربیعی سخنگوی دولت در این باره گفته است: «اختلاف دو کشور همسایه جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان راه حلِ صلح‌آمیز دارد و ایران و ترکیه و روسیه می‌توانند در جهت اجرایی‌سازی قطع‌نامه‌های سازمان ملل، آن دو همسایه را کمک کنند تا اختلافات خود را در اشکال مسالمت آمیز حل کنند.»
در همین حال در روزهای اخیر شایعاتی هم مبنی بر ارسال محموله‌های نظامی از ایران برای ارمنستان منتشر شده که ایران قویا آن‌ها را تکذیب کرده است.
موضع متفاوت برخی نمایندگان مجلس
درحالی که موضع رسمی جمهور اسلامی ایران در قبال مناقشه قره‌باغ بی‌طرفی است، اما در روزهای اخیر موضع دیگری از سوی برخی نمایندگان مجلس و چهره‌های سیاسی مطرح شده که بحث برانگیز است.
نمایندگان مناطق ترک‌نشین کشور در شبکه‌های اجتماعی از جمهوری آذربایجان حمایت کردند. موضعی که در واقع خلاف رویکرد رسمی دولت ایران است.
سید کاظم موسوی، نماینده اردبیل نیز با انتشار تصویری از صحبت‌های آیت الله سید حسن عاملی نماینده، ولی فقیه در استان اربیل این طور واکنش نشان داد که «ضمن عرض تسلیت به مردم مسلمان جمهوری آذربایجان علی الخصوص خانواده‌های داغدار شهدای قره باغ. پیرو نظر صریح مقام معظم رهبری، هیچ تردیدی برای دفاع از حق حاکمیتی جمهوری آذربایجان وجود ندارد، قره باغ خاک اسلام است و خاک اسلام باقی خواهد ماند.»
سید غنی نظری نماینده خلخال و کوثر با هشتک قره باغ نوشت: «منافع قدرت‌های بزرگ، قره باغ را از ریشه خود جدا کرده و آن‌ها با شیطنت‌هایی همچون تغییر در ترکیب جمعیت در سال‌های گذشته خیانت خود را اثبات کرده اند. قره‌باغ هم تاریخش، هم هویتش و هم نامش اجزای همیشگی شناسنامه آذربایجان است.»
مهدی عیسی‌زاده نماینده میاندوآب نیز گفت: «ارمنستان، اسراییل و آمریکا مثلث شوم اسلام ستیزی در منطقه هستند. همانطور که به گرانی و تورم حساس هستیم به مساله قره باغ و ملت‌ها و مسلمانان مظلوم جهان حساسیت داریم. دستگاه دیپلماسی تعارفات ظاهری را کنار بگذارد. مبنای نظر ما در مورد قره باغ بر اساس مواضع رهبر انقلاب است.»
وح‌اله حضرت‌پور نماینده ارومیه هم در نامه‌ای به «عبدالعلی علی عسگری» رئیس صدا و سیمای این کشور نسبت به «ارمنی‌نشین» خواندن منطقه قره باغ در گزارش‌ها و برنامه‌های صداوسیما اعتراض کرد.
در این نامه آمده است: “متاسفانه صداوسیما در بخش خبر ساعت ۲۱ یکشنبه ۲۳ تیر ماه، منطقه اشغالی قره‌باغ را ارمنی‌نشین نامیده که دور از واقعیت تاریخی، سیاسی و اجتماعی است. این منطقه مسلمان و شیعه نشین بوده و خواهد بود، انشالله.”
نماینده ارومیه خواستار آن شده است که به منظور جلوگیری از اختلافات و ایجاد تنش، ضمن بررسی و اصلاح موضوع نسبت به تبعات پخش آن تذکرات لازم صادر و نتیجه به شخص وی اعلام شود.
بیانیه مشترک نمایندگان ولی فقیه در شمالغرب کشور،درباره مسئله قره باغ
نمایندگان ولی فقیه در آذربایجان غربی ، آذربایجان شرقی ، اردبیل و زنجان،درباره مسئله قره باغ بیانیه مشترک صادر کردند.
متن بیانیه به شرح زیر است:
هیچ تردیدی در تعلق قره‌باغ به آذربایجان و اشغال آن و لزوم بازگشت این اراضی به آذربایجان، کشور اهل‌بیت نیست و دولت آذربایجان در بازپس‌گیری این اراضی کاملاً قانونی و شرعی عمل کرده و با این اقدام در صدد اجرای ۴ قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل برآمده است.
ما به اقتضاء آیات قرآن و سیره معصومین و به اقتضاء فلسفه انقلاب اسلامی خود را ملزم به حمایت و دفاع از مظلوم می‌دانیم. ملت آذربایجان بهتر از همه می‌دانند که جمهوری اسلامی بالاترین کمک و حمایت را در طول اشغال قره‌باغ به آذربایجان داشته و در تمام محافل بین‌المللی از تمامیت ارضی آذربایجان دفاع کرده و وزارت امور خارجه نیز اخیراً دوباره بر تمامیت ارضی آذربایجان در غائله اخیر تأکید کرده است. اگر عنایات جمهوری اسلامی در بدو اشغال قره‌باغ نبود قطعاً اشغال تا باکو امتداد می‌یافت. در حال حاضر نیز تنها راه زمینی آذربایجان برای نخجوان، خاک جمهوری اسلامی است که ایران سخاوتمندانه آن را در اختیار دولت آذربایجان قرار داده است.
جای تأسف است که اخیراً دشمنان رابطه دو کشور دوست، به بهانه‌های واهی هیاهو و غوغا راه انداخته و جمهوری اسلامی را متهم به خیانت کرده‌اند. این نکته اقتضاء می‌کند که ما نسبت به حجم جنگ روانی دشمن حساس بوده و ابزار برآورده شدن منویات شوم آن‌ها نگردیم. ما با تجلیل از پیروزی‌های اخیر، از خداوند متعال برای شهداء ملت بزرگ آذربایجان علو درجات مسألت داریم و امیدواریم این غائله هر چه سریع‌تر با احقاق حق به ذیحق به پایان برسد و از خونریزی‌های بیشتر جلوگیری گردد.
موضع متفاوت برخی فعالان سیاسی
فقط نمایندگان مجلس نیستند که موضع متفاوتی با موضع رسمی ایران دارند برخی فعالان سیاسی هم دیدگاه مشابهی دارند از جمله علی مطهری نماینده پیشین تهران که در توئیتی در این باره به وزارت خارجه هشدار داد.
مطهری نوشت: “وزارت خارجه باید مراقب باشد مثل درگیری قبلی آذربایجان و ارمنستان بر سر قره باغ به خاطر ملاحظات قومی جانب ارمنستان را نگیرد. صرف درخواست آتش بس و دعوت دو طرف به مذاکره هم کافی نیست؛ باید دید حق با کدام طرف است همانطور که ما در جنگ تحمیلی انتظار داشتیم.”
لی اکبر رائفی‌پور سخنران مشهور اصولگرا هم در این باره موضع گرفته است. او ضمن تاکید بر این که “قره باغ پاره تن اسلام است و باید بازگردد”، نوشت: «اما آنچه هم اکنون در حال وقوع است خیمه شب بازی طراحی شده بین مثلث الهام علی اف، اردوغان و پوتین است؛ که هرکدام منافع خود را دارند.»
محسن حسام مظاهری در تحلیل وقایع قره باغ نوشت:
* مسئله‌ی قره‌باغ گرچه این روزها داغ شده، اما مسئله‌ی تازه‌ای نیست. در این چند سال، یک گرایش سیاسی در بین بدنه‌ی هموطنان آذری‌زبان تقویت شده که قره‌باغ را موضوعی دینی قلمداد می‌کند و آرمان آزادی قره‌باغ و بازگشت آن به پیکره‌ی جهان اسلام را مشابه آرمان آزادی فلسطین تبلیغ و ترویج می‌کند.
* اعلام حمایت شاخه‌ی ترکمانان حشد الشعبی از آذربایجان در روزهای اخیر نشان می‌دهد دامنه‌ی این گرایش از مناطق شمال غرب ایران فراتر رفته و در کشورهای مجاور نیز هوادارانی دارد. نکته‌ی جالب توجه اینکه فعالان این گرایش از حیث تعلق جریانی جزو هواداران خاص سیاسی‌اند و نمایندگان دیگر جریان‌ها تا به امروز در این مسئله از اتخاذ موضع شفاف پرهیز کرده‌اند.
* برخی جریانات تلاش دارد موضوع قره‌باغ را از مسئله‌ای اختلافی و تاریخی بین دو کشور همسایه به مسئله‌ی جهان اسلام و حتی جهان تشیع تبدیل کند؛ موضعی که برخلاف منافع ملی کشور است. (کشوری که هم شهروندانی دارد که آرمان بازستاندن قره‌باغ از ارامنه را درسر دارند وهم شهروندانی که هرسال تظاهراتی مسالمت‌آمیز در گرامیداشت «کشتار ارامنه توسط ترکیه» برگزار می‌کنند.) بااین‌حال واقعیت آن است که این گرایش و مطالبه در بین گروهی از هموطنان آذری‌زبان وجود دارد و لازم است درست و دقیق زمینه‌ها و خاستگاه و دلایل آن شناسایی و فهم شود.
واکنش کاربران در این رابطه را بخوانید:
