روزنامه شرق با علی مطهری، فعال سیاسی و نماینده سابق مجلس درباره تاثیر نتایج انتخابات آمریکا بر تحولات ایران گفتگو کرده است.
علی مطهری:
* این حرف به این معنا که نتیجه انتخابات آمریکا تأثیری در سیاستهای راهبردی ما در پیگیری اهداف انقلاب اسلامی ندارد و هیچیک از هدفهای ما را تغییر نمیدهد، حرف درستی است؛ ولی نمیتوان گفت تأثیری در وضع داخلی ما و برخی سیاستهای کوتاهمدت و بهاصطلاح تاکتیکهای ما ندارد.
* اگر ترامپ انتخاب شود، کار سختتر میشود؛ اما اگر بایدن پیروز انتخابات آمریکا باشد، فضا قدری تغییر میکند؛ گرچه او هم موانع زیادی برای لغو تحریمهایی که ترامپ برقرار کرده، پیشرو دارد؛ زیرا ترامپ بسیاری از تحریمهای ایران را زیرمجموعه حقوق بشر و مبارزه با تروریسم قرار داده است که لغو آنها نیاز به تأیید کنگره دارد و اگر کنگره تأیید نکند، امکان لغو آنها وجود ندارد. اگر اکثریت نمایندگان سنا جمهوریخواه باشند، تأیید سنا و در نتیجه کنگره حاصل نمیشود.
* از سوی دیگر، اگر تصمیم آقای بایدن بازگشت به برجام است، شرط اولیه ما لغو همه آن تحریمهاست و او برای لغو آنها با چنین موانعی روبهرو است؛ اما بههرحال اگر بایدن رئیسجمهور شود، بهطور طبیعی و بر اثر عوامل روانی، گشایشی برای ما ایجاد میشود. به نظر من موضع ایران باید چنین باشد که ابتدا همه تحریمهایی که ترامپ برقرار کرده است، لغو شده و شرایط مانند آنچه پیش از ترامپ وجود داشت، شود و بعد از آن آمریکا به برجام بدون هرگونه تغییری بازگردد و پس از این مراحل، اگر آنها اصرار به مذاکره داشته باشند، شخصا معتقدم مذاکره با آنها در آن شرایط درباره منطقه و نه مسائل موشکی مشکلی ندارد.
* موضع ما در منطقه، آزادی فلسطین و خروج نیروهای آمریکا از منطقه است و این موضع هیچوقت تغییر نمیکند. با تکیه بر چنین اصلی، ایرادی ندارد درباره مسائلی همچون سوریه، عراق و یمن گفتوگو صورت گیرد. البته همه اینها بستگی به تصمیم کل نظام دارد.
* اگر ترامپ انتخاب شود و همین راهش را دنبال کند و مشکلات ما هم پابرجا باشد، فضای سرد سیاسی ادامه مییابد و کاهش چشمگیر حضور مردم در انتخابات مجلس تکرار میشود. بخشی از مردم به این نتیجه رسیدهاند که انتخاب ما تأثیری بر وضعیت کنونی ندارد و به همین دلیل مشارکت پایین خواهد بود؛ اما اگر بایدن پیروز شود، فکر میکنم با توجه به اینکه گشایش هرچند اندکی در وضع اقتصادی ایجاد میشود و حداقل شرایط سختتر نمیشود و مقداری تأثیر برجام احساس خواهد شد، مردم به بهبود وضع معیشت خود امیدوار میشوند و مشارکت بیشتری در انتخابات سال آینده خواهند داشت
* و اگر مشارکت بالا باشد و قشر خاکستری وارد انتخابات بشوند، طبعا تندروها رأی نمیآورند و فرد معتدلی رأی میآورد. البته ما نباید مسیر کلی خود را متأثر از انتخابات آمریکا بدانیم؛ اما به هر حال انتخابات این کشور بر همه دنیا و بهخصوص ایران تأثیر میگذارد.
* به نظر من، چون مردم با همه وجود خود سختیهای تحریمها را احساس کردهاند و اگر بایدن رئیسجمهور آمریکا شود میزان فشارها حداقل افزایش نمییابد و امیدی برای مردم ایجاد میشود، تندرویها خیلی مؤثر نخواهد بود و مردم تندرویها را نمیپذیرند و به دنبال ایجاد گشایشی در وضع زندگیشان خواهند بود. بنابراین خطر تندروها جدی نیست و اگر دولت آینده ایران هم یک دولت معتدل باشد، نمیتوانند کار مؤثری انجام دهند.
* مهمترین نکته این است که مردم از ناامیدی خارج شوند. مردم به اینجا رسیدهاند که نمیشود با انتخابات تغییری ایجاد کرد. اگر همین روحیه در مردم باقی بماند، قاعدتا مشارکت پایین خواهد بود و فرد معتدلی پیروز انتخابات نخواهد شد؛ اما اگر این ناامیدی از بین برود و مردم احساس کنند راهی برای اصلاح امور باز شده و باید ادامه پیدا کند، وارد میدان میشوند و نتیجه انتخابات را تغییر میدهند.
* از آنجا که ترامپ فردی نامتعادل و غیرقابل پیشبینی است، هر دو احتمال وجود دارد؛ هم ممکن است ناگهان تصمیمی خلاف سیاستهای امروزش بگیرد و بهبودی برای اقتصاد ایران حاصل شود و هم ممکن است مشکلات جدیدی ایجاد کند و حتی به جنگ برسیم.
* احتمال آن ناچیز است. اتفاقا دولتهای تندرو بیشتر مایل به مذاکره با آمریکا و قهرمانسازی از خود هستند. در دولت دهم شاهد این پدیده و نامهنگاریها به رئیسجمهور آمریکا بودیم، ولی مقام معظم رهبری صلاح دیدند مذاکره به دولت بعد موکول شود.
* با توجه به اینکه براساس رفتار گذشته شورای نگهبان این شورا صلاحیت نامزدهای اصلاحطلب را رد میکند، اصلاحطلبان چارهای جز این ندارند که از نامزد معتدل حمایت کنند؛ زیرا تحریم انتخابات آثار خوبی ندارد.