اقتصاد۲۴: اقتصاد کشور در شرایط ویژهای قرار دارد. بازارها در تلاطم هستند و برخی کارشناسان معتقدند بازار ارز رها شده است تا قیمتها بالا برود. در عین حال کلید واژه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بیش از آنچه تصور میشد به مناسبات اقتصادی ایران گره خورده است.
از سوی دیگر تحریمهای جدید بانکی علیه ایران از سوی ایالات متحده در بازار تاثیرات محسوسی گذاشته است، تاثیری که دلار را به کانال ۳۱ هزار تومان هم رساند. برخی کارشناسان این موضوع را ناشی از جو روانی میدانند و برخی معتقدند محدودیت مبادلات ارزی عامل اصلی بریده شدن ترمز ارز است.
به نظر میرسد اقتصاد ایران در حال حاضر حالتی از بیم و ابهام را تجربه میکند که هر تصمیمی موکول به تحولات سیاسی در آمریکا شده است. تحریمهای جدید بانکی، اما خود مزید بر علت شده تا بر این فضای مه آلود دامن بزند. در عین حال طرحهایی که پیش از این برای دور زدن تحریمها هم مطرح میشد به حالت تعلیق در آمدند.
برای مثال پیش از این قرار بود بانکهایی تحت عنوان آفشور در مناطق آزاد و در گام نخست در کیش تاسیس شوند که عملاً جریان مبادلات مالی را تسهیل کنند. به نظر میرسد با این وضعیت این پروژه نیز راهی به جایی نخواهد داشت.
جمشید عدالتیان شهریاری، عضو ارشد اتاق بازرگانی ایران در این خصوص میگوید: بابک زنجانی هم برای دور زدن تحریمها، بانکی در مالزی تاسیس کرده بود که در نهایت نتوانست پولها را به کشور وارد کند. این بانکها به سادگی قابل ردیابی هستند و در زمان تحریم دوباره در لیست تحریم قرار میگیرند.
وی میافزاید: شاید سادهترین راه برای دور زدن تحریمهای بانکی، صرافیها هستند که هر بانکی در حال حاضر از طریق صرافیهایی که دارند اقدام به مبادله میکنند.
عضو اتاق بازرگانی ایران تصریح میکند: بانکهای آفشور به راحتی قابل شناسایی برای تحریم هستند. راه دیگر مبادله ارزهای دیجیتالی است که امکان مبادله را علیرغم ریسکهایی که دارد، تسریع میکند.
دولت بازار ارز را رها کرده است؟
یکی از مسائل مهم اقتصاد ایران بالا رفتن نرخ ارز است که به عنوان یک سیگنال مهم در اقتصاد کشور عمل میکند. تحریمهای جدید بانکی تلنگر دیگری به بالا رفتن نرخ ارز طی روزهای گذشته زد.
جمشید عدالتیان شهریاری در ادامه گفتگو با اقتصاد۲۴ در این خصوص میگوید: همه مسائل اقتصادی در حال حاضر به انتخابات آمریکا گره خورده است. شاهد هستیم که قیمت ارز تا کجا پیش رفته است و این وضعیت نشان میدهد که دولت قصد ندارد عکس العملی در این زمینه نشان دهد.
وی معتقد است: دولت ذخیره ارزی برای ۲ تا ۳ سال آینده دارد، اما در این وضعیت احتیاط میکند تا ببیند نتیجه انتخابات آمریکا چه خواهد شد.
عضو اتاق بازرگانی ایران میگوید: دولت در حال حاضر دخالتی در بازار ارز ندارد تا اگر احتمالاً ترامپ دوباره رئیس جمهور شد بتواند جو ناشی از این اتفاق را مدیریت کند. از سوی دیگر به نظر میرسد دولت بخشی از کسری بودجه خود را نیز از این طریق تامین میکند و در نهایت منتظر نتیجه انتخابات آمریکا نیز مانده است.
عدالتیان با تاکید بر اینکه همه بازارها منتظر نتیجه انتخابات آمریکا هستند، میافزاید: در این چند هفته باقی مانده بهتر است هیچ تصمیم کلانی گرفته نشود. در حال حاضر بانکهای کشور و البته کل اقتصاد در حالت استندبای یا همان تعلیق قرار دارند.
وی یادآور میشود: تاسیس بانکهای آفشور یا هر اقدام مشابهی با عکس العمل همراه خواهد بود که در این شرایط به نظر میرسد باید اقدامات اساسی به بعد از انتخابات آمریکا موکول شود.
چرا سفر ظریف به چین مهم است؟
عدالتیان با اشاره به سفر محمدجواد ظریف وزیر خارجه به چین، آن را در وضعیت فعلی «بسیار مهم» توصیف میکند و میگوید: در صورتی که انتخابات آمریکا بر وفق مراد نباشد و یا مسئولان بخواهند مذاکره انجام دهند، چین اهرم مناسبی برای ایجاد توازن در مذاکره است. در صورت زیاده خواهی طرف مذاکره، قرارداد با چین به عنوان یک جایگزین برای گرفتن دست بالا در مذاکرات به کار خواهد آمد.
عضو ارشد اتاق بازرگانی ایران تاکید میکند: این استراتژی دولت در شرایط فعلی است. هرگونه قرارداد اقتصادی با چین میتواند دستاورد اقتصادی و البته دیپلماتیک مناسبی برای امتیازگیری در مذاکرات احتمالی آینده باشد.
وی یادآور میشود: دولت در حال حاضر در بازار ازر دخالت نمیکند و ذخایر خود را ارائه نمیکند تا در نهایت بتواند در شرایط دیگر در بازار دخالت کند.
نتیجه انتخابات آمریکا و امید به رقبا به هفته آخر
عدالتیان شهریاری، درباره نتایج احتمالی انتخابات آمریکا نیز میگوید: معمولاً رقبای انتخاباتی در هفته آخر برگ برندههای خود را رو میکنند و در این شرایط رایهای خاکستری نقش تعیین کنندهای در نتیجه خواهد داشت. کسانی که حزبی رای میدهند از قبل تصمیم خود را گرفتهاند، اما رایهای خاکستری ممکن است حتی تا ۲۴ ساعت قبل از انتخابات به جمع بندی نرسند. احتمال اینکه ترامپ بخواهد از ابزار کرونا و بیماری خود برای جلب آرا استفاده کند زیاد است.
وی خاطرنشان میکند: از سوی دیگر ترامپ با اتهام زنی به دموکراتها در خصوص کمونیست بودن آنها و اهمیت ندادن به امنیت در این کشور میتواند بخشی از آرای انتخاباتی را نصیب خود کند؛ با این همه باید دید چند روز آخر انتخابات چه اتفاقاتی رخ خواهد داد.