برترینها: در روزهایی که قیمت برنج بالا رفته و در مواردی به هر کیلو یکصدهزار تومان نزدیک شده، بسیاری به دنبال دلایل این ماجرا هستند. قیمت برنج در تابستان و زمان آغاز ریاستجمهوری ابراهیم رییسی هر کیلو کمتر از پنجاه هزار تومان بوده است و از هر زاویهای بررسی شود، افزایش دوبرابری قیمت این کالای پرمصرف و استراتژیک در سفره ایرانیها، قابل هضم نیست.
برخی از کارشناسان دلیل اصلی این افزایش قیمت را سیاستهای محدودکننده واردات برنج میدانند. همان سیاستی که در صنعت خودرو به افزایش جنونآمیز قیمتها و پایین بودن حیرتانگیز کیفیت تولیدات داخلی انجامیده. سیاستهای انقباضی در واردات، در صنعت لوازمخانگی هم به افزایش قیمتها منجر شده که انتقاد مسئولان کشور را هم به دنبال داشته است. سروش خسروی، روزنامهنگار شناخته شده اقتصادی درباره دلیل افزایش قابل پیشبینی قیمت برنج در توییتی نوشت:
در کنار اینها، یک فعال صنفی درباره دلایل گرانی برنج در بازار به افکارنیوز گفت: «واقعیت این است که کشاورزان برنجهای تولیدی خود را دپو کرده و به بازار عرضه نمیکنند».
وی که نمیخواست نامش عنوان شود، از مسئولان خواست با افرادی که از عرضه برنج به بازار خودداری میکنند، برخورد جدی شود.
این فعال بازار برنج با اشاره به اینکه امسال میزان تولید برنج در هندوستان نیز کم بوده است، گفت: «قیمت در هند نیز افزایش یافته اما این افزایش به اندازهای در کشور ما رقم خورده؛ نبوده است.»
وی با اشاره به اینکه قیمت ارز نیما نیز از ٢٣ به ٢۵ هزار تومان افزایش یافته و این مسأله نیز در قیمت برنج مؤثر است، اضافه کرد: «یک رقمی نیز به دلیل ارزش افزوده به قیمت برنج اضافه شده ضمن اینکه مشکلات زیادی در بنادر وجود دارد و کشتیها به کندی تخلیه میشود.»
به گفته این فعال صنفی تولید برنج در سال جاری حدود ۴٠ درصد کاهش داشته و این مهمترین دلیل افزایش قیمت برنج ایرانی است.
وی با اشاره به توقف چهارماهه واردات برنج به بهانه ممنوعیت فصلی گفت: «آن زمان قیمت برنج ایرانی روند افزایشی گرفت و به کیلویی بیش از ۵٠ هزار تومان رسید، ما بارها به وزیر جهاد کشاورزی در این زمینه هشدار دادیم که باید جلوی این افزایش قیمت را گرفت و به دلیل کاهش تولید ممنوعیت فصلی باید لغو شود اما به تذکرات ما توجهی نشد.»
آنها که میگفتند مردم نگران نباشند، الان پاسخگو باشند
این فعال صنفی با بیان اینکه قیمت تمام شده هر کیلوگرم برنج خارجی بیش از ٢۵ هزار تومان است، گفت: «دولت با دخالت در بازار هر کیلوگرم برنج را ١٨٣٠٠ تومان عرضه میکند که این انگیزه را از واردکنندگان گرفته و به جای اینکه در ماههای گذشته تأثیر مثبتی بر شرایط بازار داشته باشد، اوضاع را بدتر کرده است.»
وی از دولت خواست در بازار کالاهای اساسی از جمله برنج دخالت نکند و اجازه بدهد که بازار روال طبیعی خود را طی کند تا دچار چنین بحرانهایی نشویم.
مهمترین دلیل افزایش قیمت برنج
این فعال صنفی تصریح کرد: «بسیاری از مسئولان از جمله مسئولان وزارت جهاد کشاورزی و بخش خصوصی مباحث مربوط به کاهش تولید را برنج رد کردند و گفتند که کاهش تولیدی بین ١٠ تا ١٢ درصد بیشتر نیست؛ این عده عنوان میکردند جای هیچ گونه نگرانی نیست و مشکلی در حوزه تأمین و تولید وجود ندارد؛ درخواست ما این است که مسئولان مذکور که لجبازی آنان منجر به ایجاد چنین شرایطی شده در حال حاضر پاسخگو باشند؛ این افراد یکبار هم موضع طلبکاری خود را کنار بگذارند و مسئولیت این وضعیت را بپذیرند و درباره آن توضیح بدهند».
سالار ساکت، عضو هیأت ناظر انجمن وارد کنندگان برنج ایران هم در گفتگو با مهر درباره دلایل افزایش قیمت برنج در بازار اظهارداشت: «یکی از دلایل این امر آن است که برنامه ریزی های انجام شده در ابتدای سال اشتباه بود، وزارت جهاد کشاورزی براساس تَرسالی سال گذشته میزان تولید برنج را بین ۲ میلیون تا ۲.۲ میلیون تن برآورد کرده بود که این میزان تولید تحقق نیافت و کاهش محسوسی را در این زمینه شاهد بودیم.»
وی اضافه کرد: «میزان تولید برنج در سالجاری از ارقام اعلام شده بسیار کمتر بوده و آمارهایی که ارائه میشود با اختلاط برنجهای پاکستانی محاسبه شده است.»
این فعال صنفی افزود: «علاوه بر این امسال شرکت بازرگانی دولتی ایران در ابتدای فصل برداشت جهانی برنج به اشتباه مناقصهای را برای خرید ۱۰۰ هزارتن برنج برگزار کرد که این منجر به جهش شدید قیمت برنج در در ابتدای فصل برداشت در هندوستان شد. این افزایش قیمت به اندازهای غیر قابل پیش بینی بود که کشاورزان و تأمین کنندگان پاکستانی از قافله عقب ماندند و حتی قیمت آنها نسبت به برنج هندوستان بر خلاف عرف بازار تا چند هفته قبل کمتر بود.»
ساکت گفت: «این افزایش قیمت، واردکنندگان را شوکه کرد و آنها نتوانستند در ابتدای فصل اقدام به خرید و واردات برنج کنند، با وجود اینکه ثبت سفارش در کشور از ۱۸ آبان ماه آزاد شد اما تا یکماه بعد از آن هم واردکنندگان به دلیل قیمتهای بالای برنج هندی موفق به واردات نشدند و ۱۵۰ تا ۱۷۰ هزار تن برنجی که مورد نیاز ماهانه بود، وارد کشور نشد.»
وی با بیان اینکه در این مقطع زمانی در هیچ کجا (ایرانی و خارجی) برنج باکیفیت و با قیمت مناسب وجود ندارد، افزود: «در پاکستان و هند نیز فرصتهایی که برای واردات وجود داشته از بین رفته و در حال حاضر واردکنندگان به دلیل عدم نقدینگی و یا سیاستهای ارزی که وجود دارد، نمیتوانند برنج را به اندازه مصرف وارد کنند. علاوه بر این برخی از گونههای برنج در هندوستان نایاب شده و همین مساله نیز قیمت آنها را به شدت افزایش داده است.»